React Architecture Patterns

react architecture patterns

A complete guide to React architecture patterns

React Arxitektura Andozalari Bo‘yicha To‘liq Qo‘llanma

React dastur tuzishdagi mukammallikka olib boradigan yo‘l — bu arxitektura andozalarini tushunish va ulardan oqilona foydalanishdir.

Ushbu qo‘llanmada biz React arxitekturasi nima ekanini, u qanday ishlashini va qanday qilib real loyihalarga tatbiq etilishini to‘liq yoritamiz. Bu bilimlar orqali siz samarali, tezkor va kengaytiriladigan web ilovalarni yarata olasiz.

React Arxitekturasi Nima?

React arxitekturasi — bu React ilovasining tuzilishi va tashkiliy modeli. U quyidagilarni qamrab oladi:

  • Komponentlar dizayni
  • Ma’lumot oqimi
  • Holatni (state) boshqarish

Yaxshi arxitektura ilovani masshtablanadigan, texnik xizmat ko‘rsatish oson va samarali qiladi.

Asosiy React Arxitekturasi Konsepsiyalari

1. Komponentlar — Asosiy Tuzilmalar

React'da har bir UI bo‘lagi komponent sifatida yoziladi:

  • Functional komponentlar: function orqali yoziladi, oddiy va eng ko‘p ishlatiladi.
  • Class komponentlar: holat (state) va hayot sikli funksiyalarini o‘z ichiga oladi.

Afzalliklari:

  • ♻️ Qayta foydalanish: bir marta yozilgan komponentni ko‘p joyda ishlatsa bo‘ladi.
  • 📦 Modullilik: kodni bo‘lib ishlashni osonlashtiradi.

2. Holatni (State) Boshqarish

State — ilovadagi o‘zgaruvchan ma’lumot:

  • Lokal state: faqat bitta komponent ichida ishlatiladi.
  • Global state: bir nechta komponentlar bilan baham ko‘riladi (Redux, Context API bilan ishlanadi).

Foydasi:

  • ✅ UI va ma’lumot har doim mos bo‘ladi.
  • 🧩 Debug qilish osonlashadi.

3. Props — Ma’lumot Uzatish

Props — ota komponentdan farzandga readonly ma’lumot uzatish usuli.

  • 🎛️ Farzand komponentlarni sozlash uchun ishlatiladi.
  • 🔁 Unidirectional data flow: parent ➡️ child

4. Ma’lumot Oqimi — Bir Yo‘nalishda

React'da ma’lumot faqat yuqoridan pastga oqadi:

  • Props orqali uzatiladi
  • Farzand komponent callback yordamida ota komponentga javob qaytaradi

5. Hooks — Functional komponentlarni kuchaytirish

Hooks funksiyalar orqali state, effect, context kabi imkoniyatlar beradi:

  • useState
  • useEffect
  • useContext
  • Custom hooks (useForm, useAuth)

Afzalliklar:

  • 😍 Kod sodda va qayta foydalanishga tayyor bo‘ladi.
  • ♻️ Stateful logikani ajratish oson.

React Arxitekturasining Web Dasturlashdagi O‘rni

1. Masshtablilik (Scalability)

  • Komponentlar bo‘lib-bo‘lib ishlaydi — bu yangi funksiyalarni qo‘shishni osonlashtiradi.
  • Jamoa bir vaqtning o‘zida mustaqil bo‘limlarda ishlashi mumkin.

2. Texnik xizmat ko‘rsatish (Maintainability)

  • Har bir komponent o‘zining UI va logikasini boshqaradi
  • Global state orqali ma’lumot bir joyda boshqariladi

3. Ishlash Tezligi (Performance)

  • Virtual DOM: faqat kerakli UI bo‘laklari yangilanadi
  • Optimized Re-rendering: kerakli holatlarda re-render bo‘ladi

4. Qayta foydalanish (Reusability)

  • Component library: Buton, Input, Modal va boshqalar
  • Custom Hooks: useForm, useAuth, usePagination kabi

5. Ishlab chiquvchi unumdorligi (Productivity)

  • JSX: HTML va JS birlashmasi
  • DevTools: React Developer Tools
  • Katta community: npm, GitHub, StackOverflow

Eng Muhim React Arxitektura Andozalari (Patterns)

1. Komponentga asoslangan arxitektura

  • Har bir UI qismi alohida komponent
  • Loyihani modulga bo‘lish orqali scalable arxitekturaga erishiladi

2. Container va Presentational komponentlar

  • Presentational: faqat UI (stateless)
  • Container: logika, state (stateful)

Afzalliklar:

  • Separation of concerns
  • Reusability
  • Cleaner architecture

3. Higher-Order Components (HOC)

  • Komponentni qabul qilib, uni qo‘shimcha imkoniyatlar bilan qaytaradi
const withAuth = Component => props => {
	const user = useAuth()
	return user ? <Component {...props} /> : <Login />
}

4. Render Props

  • Komponentga render yoki children sifatida funksiya uzatiladi
<Toggle>
	{({ on, toggle }) => <button onClick={toggle}>{on ? 'On' : 'Off'}</button>}
</Toggle>

5. Hooks va Custom Hooks

  • useState, useEffect, useContext — built-in
  • useAuth, useFetch, useDebounce — custom
function useForm(initialState) {
	const [values, setValues] = useState(initialState)
	const handleChange = e =>
		setValues({ ...values, [e.target.name]: e.target.value })
	return { values, handleChange }
}

6. Context API

  • Global state management
  • useContext() orqali qiymatni har qanday joyda olish mumkin
const ThemeContext = createContext()
;<ThemeContext.Provider value='dark'>
	<Component />
</ThemeContext.Provider>

7. Kodni bo‘lib yuklash (Code Splitting)

  • React.lazy() + Suspense bilan komponentlarni faqat kerak bo‘lganda yuklaymiz
const LazyComponent = React.lazy(() => import('./LazyComponent'))

8. Test qilish

  • Unit tests – Jest, React Testing Library
  • Integration tests – komponentlar o‘zaro aloqasini tekshirish
  • E2E – Cypress bilan butun tizimni test qilish

9. Ishlashni optimallashtirish

  • React.memo, useMemo, useCallback
  • Lazy loading
  • Virtualization (react-virtualized, react-window)
  • Bundle Analyzer bilan optimallashtirish

10. Eng yaxshi amaliyotlar (Best Practices)

  • Foydali komponent tuzilmasi
  • Holatni soddalik asosida boshqarish
  • Test qilishni erta boshlash
  • Kodingizni hujjatlashtiring
  • CI/CD bilan avtomatlashtirish

Xulosa

React'da kuchli arxitektura:

  • 👉 Ilovani kengaytiriladigan qiladi
  • 👉 Ishlash tezligini oshiradi
  • 👉 Texnik xizmatni yengillashtiradi
  • 👉 Kodni soddalashtiradi

“Soddalik murakkablikdan yuqori. Ammo uni yaratish uchun mashaqqatli mehnat talab etiladi.” — Steve Jobs

Bizneslar va Startuplar Uchun Tavsiya

Agar siz kompaniya yoki startup bo‘lsangiz va React'dan maksimal darajada foydalanmoqchi bo‘lsangiz — React arxitekturasini tushungan va amaliyotga tatbiq qilgan tajribali dasturchilarni jalb qiling. Ular: ShahNur Software

  • Sizga scalable, high-performance ilova tuzib beradi
  • Kodingizni sog‘lom va maintainable holatda saqlaydi
  • Mahsulotni tezroq bozorga olib chiqishga yordam beradi