SCRUM Agile Dasturiy Ta’minot Rivojlantirish Metodologiyasi

scrum

SCRUM metodologiyasini jamoaga tatbiq etish, rollar, tadbirlar, artefaktlar va amaliy misollar bilan to‘liq MDX qo‘llanma

SCRUM: Agile Dasturiy Ta’minot Rivojlantirish Metodologiyasi

SCRUM — bu murakkab loyihalarni kichik, boshqariladigan bo‘laklarga ajratib, tez-tez takrorlanadigan sprintlar orqali yetkazib berishga mo‘ljallangan Agile metodologiya.

1. SCRUM Prinsiplari va Qadriyatlari

  1. Shaffoflik (Transparency)
  2. Tekslov va O’lchash (Inspection)
  3. Moslashuvchanlik (Adaptation)

Agile Manifesto qadriyatlari:

  • Odamlar va o‘zaro hamkorlik — jarayon va asboblardan ustun.
  • Ishlaydigan dastur — to‘liq hujjatdan ustun.
  • Mijoz bilan hamkorlik — shartnomadan ustun.
  • O‘zgarishga tayyorlik — reja bo‘yicha qat’iy qolishdan ustun.

2. SCRUM Rollari

2.1. Product Owner

  • Mas’uliyat: Product Backlog’ni boshqarish, ustuvorlikni belgilash
  • Vazifa: Foydalanuvchi ehtiyojlarini yig‘ish va jamoaga yetkazish
  • Amaliy Misol: 
    PO “Login” funksiyasini “High” ustuvorlikka qo‘yadi, chunki foydalanuvchi onboarding jarayonini tezroq boshlashi kerak.

2.2. Scrum Master

  • Mas’uliyat: SCRUM jarayonini yuritish, to‘siqlarni olib tashlash

  • Vazifa: Daily Stand‑up, Retrospective’ni boshqarish

  • Amaliy Misol:

    SM Frontend va Backend o‘rtasidagi API qaramligi muammosini aniqlab, muvofiqlashtiruvchi yig‘ilish o‘tkazadi.

2.3. Development Team

  • Komanda: 3–9 kishi, cross‑functional (dizayner, dasturchi, tester)

  • Mas’uliyat: Sprint davomida vazifalarni bajarish

  • Amaliy Misol:

    Team Sprint 1 uchun 20 Story Point plane qiladi va kunlik 5–6 story point bajaradi.

3. SCRUM Tadbirlar (Events)

3.1. Sprint

  • Davri: odatda 1–4 hafta
  • Ma’no: aniq maqsad va yetkazib beriladigan Value

3.2. Sprint Planning

  • Ma’ruza: Sprint maqsadini belgilash, Sprint Backlog’ni shakllantirish

  • Amaliy Misol:

    “User Authentication” maqsadini tanlaymiz va 8 ta taskni Sprint Backlog’ga olamiz.

3.3. Daily Scrum (Stand‑up)

  • Davri: har kuni 15 daqiqa

  • Savollar:

    1. Kecha nima qilindi?
    2. Bugun nima rejalashtirilgan?
    3. Qanday to‘siqlar bor?

  • Amaliy Misol:

    “Men API endpointni yozdim, bugun UI integratsiyasini qilaman, test muammosi bor.”

3.4. Sprint Review

  • Vaqt: Sprint oxirida, 1–2 soat
  • Maqsad: Mahsulot increment’ini demo qilish, stakeholder feedback olish

3.5. Sprint Retrospective

  • Vaqt: Sprint tugagach, 1 soat

  • Savollar:

    • Nima yaxshi ketdi?
    • Qanday muammolar bo‘ldi?
    • Keyingi Sprintda nima yaxshilanadi?

  • Amaliy Misol:

    “Daily scrum va Code review jarayonini takomillashtiramiz.”

4. SCRUM Artefaktlari (Artifacts)

4.1. Product Backlog

  • Nima?: barcha talablar (User Stories) ro‘yxati
  • Ustuvorlik: Product Owner tomonidan belgilanadi

4.2. Sprint Backlog

  • Nima?: joriy Sprint’ga tanlangan vazifalar
  • Kontent: Story, Task, Bug

4.3. Increment

  • Nima?: “Done” deb belgilanadigan ishlaydigan kod bo‘lagi
  • Definition of Done (DoD): Qachon vazifa yakunlanadi?
- Kod yozildi
- Testlar o‘tdi
- Code review bajarildi
- Dokumentatsiya yangilandi

5. Metrics va Monitoring

  • Sprint Burndown Chart: kunlik qoldiq Story Point’larni ko‘rsatadi
  • Velocity: o‘rtacha Sprintdagi Story Point hajmi
  • Cumulative Flow Diagram (CFD): workflow holatlarini kuzatish

6. Amaliy Tatbiq Maslahatlari

  1. Kichik Sprint (1–2 hafta) — feedback’ni tezroq oling
  2. Cross‑functional Team — to‘siqlarni o‘z ichida hal qilish
  3. Doimiy Integratsiya (CI/CD) — increment’ni muntazam deploy qiling
  4. Definition of Ready (DoR) va DoD — aniq kriteriyalar belgilang
  5. Tool Stack: Jira/YouTrack, Trello, Azure DevOps, Slack integratsiya

7. Xulosa

SCRUM — bu jamoani mustahkam, moslashuvchan va nazoratli qilish uchun ideal metodika. U orqali:

  • ⏱️ Ish jarayoni samarali boshqariladi
  • 🔄 Tez feedback va o‘zgarishlarga moslashish
  • 📊 Progress’ni o‘lchash va yaxshilash

Keyingi qadam: kichik pilot loyiha ustida SCRUM jarayonini boshlang, metrics’ni kuzatib, doimiy takomillashtiring!